ගම්පොළ අවධියේ යාපන රාජ්‍යයේ බල ව්‍යාප්තිය

ගම්පොළ අවධියේ යාපන රාජ්‍යයේ බල ව්‍යාප්තිය

• මේ පිළිබඳ තොරතුරු ලැබෙන මූලාශ්‍රය කිහිපයක් ලෙස කොටගම ද්‍රවිඩ ලිපිය, මැදවල විහාර ලිපිය, නිකාය සංග්‍රහය, රාජාවලිය, අලකේශ්වර යුද්ධය සඳහන් කළ හැකිය.
• ලංකා ඉතිහාසයේ ගම්පොළ රාජධානි යුගය ලෙස සැලකෙන්නේ දළ වශයෙන් ක්‍රි. ව. 1341-1410 අතර කාලයයි.
• යාපනය කෙන්ද කරගෙන උතුරේ රාජ්‍යයක් ගොඩනැගීම ආරම්භ වූයේ ක්‍රි. ව. 1310 1311 කාලයේදී ය.

• යාපනය රාජ්‍යයේ පාලකයන් ආර්ය චක්‍රවර්ති’ යන පොදු නාමයෙන් හඳුන්වා ඇත.
• ගම්පොළ රාජධානි සමය වන විට ආර්ය චක්‍ර වර්තිගේ බලය වර්ධනය වෙමින් පැවතිණි.
• ක්‍රි. ව. 1344 මෙරටට පැමිණි ඉබ්න් බතුතා ආර්ය චක්‍රවර්ති ‘ලංකාවේ සුල්තාන්’ ලෙස හඳුන්වා තිබේ. එවකට මුතු වෙළෙඳාම ද ආර්ය චක්‍රවර්ති අත පැවති බව දක්වයි.
• ගම්පොළ තුන්වන පාලකයා වූ තුන්වන වික්‍රමබාහු රජ දවස (ක්‍රි อ. 1356/57-1371/1372) ආර්ය චක්‍රවර්තිගේ හමුදාව සිංහල රාජධානියට කඩා වැදුණු බව කොටගම ද්‍රවිඩ ලිපියේ සඳහන් වේ.
• මැදවල විහාර ලිපියට අනුව තවත් අවස්ථාවකදී ආර්ය චක්‍රවර්ති විසින් රට අභ්‍යන්තරයේ බලයක් ගොඩනගා ගෙන තිබූ බව පැහැදිලි වේ. එසේම, රට අභ්‍යන්තරයේ ප්‍රදේශ කීපයක් වන සිදුරුවාන, බලවිට, මාතල, දුම්බර හා සගම තුන්රට ‘මඬිගය’ (බදු) බමුණන්ට පවරාදීමෙන් මෙකී කාරණය තවදුරටත් පැහැදිලි වේ.

• එමෙන්ම මේ වනවිට ආර්යචක්‍රවර්ති කොළඹ, වත්තල, හලාවත, මීගමුව යන වෙරළ මධ්‍ය ස්ථානයන්හි බලය අත්පත් කරගෙන තිබිණි. ඉන්දියන් සාගරයේ වෙළෙඳාම ද මොහු අත පැවතිණි.
• ආර්ය චක්‍රවර්ති පළවා හැරීම සඳහා එකළ අගමැතිව සිටි අලගක්කෝනාර (අලකේශ්වර) කෝට්ටේ බලකොටුවක් ඉදිකිරීම ඇතුළු තවත් පියවර කිහිපයක් ගෙන ඇත. මෙකී අලගක්කෝනාර, යුද සංවිධානය ශක්තිමත් කිරීමෙන් පසුව ආර්ය චක්‍රවර්තිගේ බදු එකතු කරන්නන්හට පහරදී පළවා හැරියේය.
• මේ බව ඇසු ආර්යක්‍රවර්ති කෝපයට පත් ව ගොඩින් හා මුහුදින් එකවර පහරදීම සඳහා සේනාංක දෙකක් එවීය. ගොඩින් පැමිණි සේනාව මාතලේ කඳවුරු බැඳ ගත් අතර මුහුදින් පැමිණි සේනාව දෙමටගොඩ හා ගොරකාන කඳවුරු බැඳ ගැනීම.
• මේ තත්ත්වය නිසා ගම්පොළ පාලකයා වූ පස්වන භුවනෙකබාහු රජු රයිගමට පලා ගියේය.
• උඩරට සේනාව විසින් මාතලේ කඳවුරු බැඳගෙන සිටි සේනාව පරාජය කළේය. අලගක්කෝනාර විසින් දෙමටගොඩ හා ගොරකාන කඳවුරු බැඳගෙන සිටි සේනාව විනාශ කිරීමට සමත් විය.
• මෙයින් යාපන රාජ්‍යයේ බල ව්‍යාප්තිය සීමා විය.