අං සහිත දෙවියා
අං සහිත දෙවියා ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරයෙන් හමු වූ මුද්‍රා වල ඇති රුවකි. මෙය පසු කාලීනව පැතිර ගිය ශිව දෙව් සංකල්පයේ මූලාවස්ථාව වශයෙන් ද ලිංග වන්දනාවේ ...
ArtEncyclopedia
- අධිරාජ්‍යවාදයේ තොරණ- හින්දුස්ථානි තැනිතලාව
- අන්තක(යම)-දෙවියෙකි. රජු මොහුට සමානවන්නේ යැයි අලහබාද් ප්‍රශස්තිය සඳහන් කර තිබේ.
- අප්‍රතිහත ඡත්‍ර – පළමු ශාතකර්ණී රජු( ක්‍රි.පූ 1සියවස)
- අවනි සිංහ – පොළවට අධිපති සිංහයා යන අරුත දෙයි පල්ලව වංශයේ සිංහ විෂ්ණු රජු(ක්‍රි.ව 575 – 600) මෙය භාවිතකළේ ඔහු චෝළ පාණ්ඩ්‍ය හා කේරළ ප්‍රදේශ අල්ලාගත් නිසා ය.
- අවනිජනාශ්‍රය – බටහිර චාලුක්‍ය වංශයේ දෙවන වික්‍රමාදිත්‍ය රජු පළමු වික්‍රමාදිත්‍ය රජුගේ සොයුරාගේ පුත්‍රයාවූ පුලකේශී කුමරාට දුන් විරුදනාමය.(11 සියවස) ඒ අරාබි ආක්‍රමණ මර්දනය කිරීම නිසාවෙනි. මෙහි අරුත ලොවට පිහිටවන්නා යන්නයි.
- අශෝක රජු – දෙවන පිය පියදස්නීන්
- ඉන්දියාවේ දොරටුව= කයිබර් දුර්ගය
- ඉන්ද්‍ර-දෙවියෙකි. රජු මොහුට සමානවන්නේ යැයි අලහබාද් ප්‍රශස්තිය සඳහන් කර තිබේ.
- උත්තරාපථස්වාමී – ධර්මපාල රජු(ක්‍රි.ව 770 – 810)(පාල රාජවංශය)
- ඒක බම්මණා – බමුණන්ගේ එකම ආරක්ෂකයා හෝ උත්තම බ්‍රාහ්මණයා යන අරුතින් ගෞතමීපුත්‍ර ශාකතර්ණී රජුට නාසික් ප්‍රශස්තියේ මේ විරුදය දී ඇත.
- ඒක්රාට්=පශ්චාත් වෛදික යුගයේ මතුවෙමින් ආ නායකයින් භාවිත කළ විරුදයකි.
- ඒ්ක්රාත් – මහා පද්මනන්ද(ක්‍රි.පූ.362 – 334)(නන්ද වංශය)
- කඩාරම් කොණ්ඩ – පළමු රාජේන්ද්‍ර චෝළ රජු(ක්‍රි.ව 1014 – 1044)
- කණිෂ්ක – දේවපුත්‍ර (ක්‍රි.ව.78 – 101)
- කයිබර් දුර්ගය=ඉන්දියාවේ දොරටුව
- කවිරාජ – සමුද්‍රගුප්ත (ගුප්ත රාජවංශය)
- කුඤ්ඤරමල්ල – පළමු පරාන්තක චෝළ රජු(ක්‍රි.ව 907 – 953)
- කුලෝත්තුංග I – සුංගම් තවිර්ත(තොටුපළ බදු අහෝසි කළ තැනැත්තා යන අරුතින්)
- කේරලාන්තක – පළමු රාජ රාජ චෝළ රජු(ක්‍රි.ව 985 – 1014)
- ක්‍රීටාන්තක – සමුද්‍රගුප්ත(ක්‍රි.ව.335 – 376)(ගුප්ත රාජවංශය)
- ගංගෙයි කොණ්ඩ – පළමු රාජේන්ද්‍ර චෝළ රජු(ක්‍රි.ව 1014 – 1044)
- ගරුඩද්වජ – වෛශ්ණව අභිදානයකි
- ගුණහර – පළමුවන මහේන්ද්‍රවර්මන් පල්ලව රජු.
- ගුප්ත කාසි වල ඇති විරුද නාම – රාජාධිරාජ, පරම රාජාධිරාජ, රාජාධිරජංගී, රාජරාජාධිරාජ
- ගෞතමීපුත්‍ර ශාතකර්ණී – ඒක බම්මණා. බමුණන්ගේ එකම ආරක්ෂකයා හෝ උත්තම බ්‍රාහ්මණයා යන අරුතින් ගෞතමීපුත්‍ර ශාකතර්ණී රජුට නාසික් ප්‍රශස්තියේ මේ විරුදය දී ඇත. ඊට අමතරව වරවාරණ වික්‍රම චාරු වික්‍රම, රාජ රාජ මහාරාජ.
- චක්‍රවර්තී පණ්ඩිත වත්සල – පළමු පරාන්තක චෝළ රජු(ක්‍රි.ව .907 – 953)
- චන්ද්‍රගුප්ත ii(ක්‍රි.ව.376 – 415) – දේවගුප්ත, දේවරාජ, දේවශ්‍රී, පරම භට්ටාරක, වික්‍රමාදිත්‍ය, සිංහවික්‍රම
- තෙළිඟුකුලකාල- පළමු රාජ රාජ චෝළ රජු (ක්‍රි. ව.985 – 1014)
- දක්ෂිණාපථපති/දක්ෂිණාපථනාථ – පළමු ශාතකර්ණී රජු
- දන්තිදුර්ග රජු(ක්‍රි.ව. 733 – 758)(රාශ්ට්‍රකූට වංශයේ ) – මහාරාජාධිරාජ, පරමේශ්වර, පරමභට්ටාරක
- දශරථ රජු(අශෝක රජුගේ මුණුපුරු) – දෙවන පිය පියදස්නීන්
- දෙවන පරශුරාම – මහා පද්මනන්ද(ක්‍රි.පූ 362 – 334)(නන්ද වංශය)
- දෙවනපිය පියදස්නීන් – අශෝක රජු, දශරථ රජු(අශෝක රජුගේ මුුණුපුරු)
- දේවගුප්ත – චන්ද්‍රගුප්ත ii(ක්‍රි.ව 376 – 415)(ගුප්ත රාජවංශය)
- දේවපුත්‍ර ශාහී ෂගානුෂාහී – කුෂාණ පරපුරේ රජවරු(අලහබාද් ප්‍රශස්තිය)
- දේවපුත්‍ර – කණිෂ්ක(ක්‍රි.ව.78 – 101)+
- දේවරාජ – චන්ද්‍රගුප්ත ii(ක්‍රි.ව.376 – 415) (ගුප්ත රාජවංශය)
- දේවශ්‍රී – චන්ද්‍රගුප්ත ii((ක්‍රි.ව.376 – 415)ගුප්ත රාජවංශය)
- දේවේන්ද්‍ර – පළමු පරාන්තක චෝළ රජු(ක්‍රි.ව 907 – 953)
- ධනද(කුවේර) – දෙවියෙකි. රජු මොහුට සමානවන්නේ යැයි අලහබාද් ප්‍රශස්තිය සඳහන් කර තිබේ.
- ධර්මපාල රජු (ක්‍රි.ව 770 – 810)- (පාල රාජවංශය) උත්තරාපථස්වාමී
- නන්දිවර්මන් ii- පල්ලවමල්ල
- නරසිංහ වර්මන් I පල්ලව රජු(ක්‍රි.ව.630 – 668) – මහාමල්ල, මාමල්ල, වාතාපි කොණ්ඩ(වාතාපිය ජයගත්)
- පණ්ඩිත චෝළ – පළමු රාජේන්ද්‍ර චෝළ රජු(ක්‍රි.ව1014 – 1044)
- පරකේෂරී වර්මන් – පළමු පරාන්තක චෝළ රජු(ක්‍රි.ව907 – 953)
- පරම දෛවත පරම භට්ටාරක මහාරාජාධිරාජ – උතුරු බෙංගාලයේ ශිලා ලිපි වල එන විරුදයකි.ගුප්ක යුගයට සම කාලයේ ය.
- පරම රාජාධිරාජ – ගුප්ත කාසි වල ඇති විරුද නාමයකි.
- පරමභගවත – වෛශ්ණව අභිදානයකි. මෙය ගුප්ත වංශයේ දෙවන චන්ද්‍රගුප්ත රජු ද හොයිසල වංශයේ විෂ්ණුවර්ධන රජු ද විරුද නාමයක් සේ භාවිත කර තිබේ.
- පරමභට්ටාරක – චන්ද්‍රගුප්ත ii(376?)(ගුප්ත රාජවංශය), දන්තිදුර්ග රජු(රාශ්ට්‍රකූට වංශයේ )
- පරමවෛශ්ණ – වෛශ්ණව අභිදානයකි
- පරමේශ්වර – දන්තිදුර්ග රජු(ක්‍රි.ව733 – 758) (රාශ්ට්‍රකූට වංශයේ ), දෙවන පුලකේශීන්(චාලුක්‍ය වංශයේ)
- පල්ලවමල්ල-දෙවන නන්දිවර්මන්
- පරාන්තක I චෝළ රජු(ක්‍රි.ව.907 – 953) – මදුරෙයි කොණ්ඩ(මදුරාව ජයගත්), මදුරෙයියුම් ඊළමුම් කොණ්ඩෙයි(මදුරාව සහ ලංකාව ජයගත්)පරකේෂරී වර්මන්, වීරනාරායන, දේවේන්ද්‍ර, චක්‍රවර්තී පණ්ඩිත වත්සල, කුඤ්ඤරමල්ල, ශුරශුලාමනී.
- පාණ්ඩ්‍ය කුලාශනී – පළමු රාජ රාජ චෝළ රජු (ක්‍රි.ව.985 – 1014)
- පුලකේශීන් ii(ක්‍රි.ව.610 – 642) – පරමේශ්වර, සත්‍යග්‍රහ, මහාරාජාධිරාජ(සත්‍යග්‍රහ, මහාරාජාධිරාජ යන විරුද මුල්වරට භාවිත කළ පාලකයා ද මොහු ය.)
- බිම්බිසාර රජු – සේනිය/ශ්‍රේණිය (ප්‍රබල සේනාවක හිමිකරුවෙකු වූ නිසා)
- මගධරාජ – හර්ෂවර්ධන(ක්‍රි.ව.606 – 647) (මගධය අල්ලාගත් නිසා)
- මත්තවිලාශ – පළමුවන මහේන්ද්‍රවර්මන් පල්ලව රජු. (ක්‍රි.ව.600 – 630)
- මදුරෙයි කොණ්ඩ – මදුරාව ජයගත් යන අරුතින් පළමු පරාන්තක චෝළ රජු(ක්‍රි.ව.907 – 953)
- මදුරෙයියුම් ඊළමුම් කොණ්ඩෙයි – (මදුරාව සහ ලංකාව ජයගත්) පළමු පරාන්තක චෝළ රජු(ක්‍රි.ව.907 – 953)
- මහා මල්ල – පළමු නරසිංහ වර්මන් පල්ලව රජු(ක්‍රි.ව.642 – 668)
- මහාපද්මනන්ද(ක්‍රි.පූ.362 – 334) – දෙවන පරශුරාම,සර්වක්ෂත්‍රාන්තික, ඒ්ක්රාත්
- මහාරාජපුත්‍ර දේවභට්ටාරක – ගුප්ත යුගයේ රජුගේ ඥාති පුත්‍රයෙකු හිඳින්වීමේ දී යොදා ගත් විරුදයකි.
- මහාරාජ – හර්ෂවර්ධන රජු( පුෂ්‍යභූති වංශය) (ක්‍රි.ව.606 – 647)
- මහාරාජාධිරාජ – දෙවන පුලකේශීන්(ක්‍රි.ව.610 – 642) (බටහිර චාලුක්‍ය වංශය) ,දන්තිදුර්ග රජු(ක්‍රි.ව.733 – 758) (රාශ්ට්‍රකූට වංශයේ ), ප්‍රභාකරවර්ධන(පුෂ්‍යභූති වංශය),
- මහේන්ද්‍රවර්මන් I පල්ලව රජු(ක්‍රි.ව.600 – 630) – – මත්තවිලාහ, විචිත්‍චිත්ත, ගුණහර
- මහේන්ද්‍රාදිත්‍ය – කුමාරගුප්ත රජු(ක්‍රි.ව.415 – 454)
- මහේෂ්වර – වීමා කැඩ්ෆයිසස්(යු – එ – චී ගෝත්‍රය පසුව කුෂාණ)
- මාමල්ල – පළමු නරසිංහවර්මන් පල්ලව රජු(ක්‍රි.ව.642 – 668)
- මුම්මුඩි කොණ්ඩ – පළමු රාජේන්ද්‍ර චෝළ රජු(ක්‍රි.ව.1014 – 1044)
- මුම්මුඩි චෝළ – පළමු රාජ රාජ චෝළ රජු(ක්‍රි.ව.985 – 1014)
- රාජ රාජ I(ක්‍රි.ව.985 – 1014) – (චෝළ) මුම්මුඩි චෝළ, පාණ්ඩ්‍ය කුලාශනී, කේරලාන්තක, තෙළිඟුකුලකාල
- රාජ රාජ මහා රාජ – ගෞතමී පුත්‍ර ශාතකර්ණී(සාතවාහන)
- රාජපුත්‍ර – හර්ෂවර්ධන රජු)(606 – ?) ( පුෂ්‍යභූති වංශය
- රාජරාජාධිරාජ – ගුප්ත කාසි වල ඇති විරුද නාමයකි.
- රාජාධිරජංගී – ගුප්ත කාසි වල ඇති විරුද නාමයකි.
- රාජාධිරාජ – ඊෂාණවර්මන් රජු (මෞඛරී වංශය), ගුප්ත කාසි වල ඇති විරුද නාමයකි.
- රාජේන්ද්‍ර I(ක්‍රි.ව.1014 – 1044) – (චෝළ රජු) මුම්මුඩි කොණ්ඩ, ගංගගෙයි කොණ්ඩ, කඩාරම් කොණ්ඩ, පණ්ඩිත චෝළ
- රාය සිමුඛ සාතවාහන – නාගනිකා දේවියගේ නානාඝාත් අභිලේඛනයේ සිමුඛ හඳුන්වා ඇත්තේ මේ නමිනි.
- වරවාරණ වික්‍රම චාරු වික්‍රම – ගෞතමී පුත්‍ර ශාතකර්ණී(සාතවාහන)
- වරුණ-දෙවියෙකි. රජු මොහුට සමානවන්නේ යැයි අලහබාද් ප්‍රශස්තිය සඳහන් කර තිබේ.
- වාතාපිකොණ්ඩ – පළමු නරසිංහවර්මන් (ක්‍රි.ව.642 – 668)පල්ලව රජු(වාතාපිය ජයගත් යන අරුතින්)
- වානවන් – ශෙන්දන් පාණ්ඩ්‍ය රජු
- වික්‍රමාංක – සමුද්‍රගුප්ත(ක්‍රි.ව.335 – 376)(ගුප්ත රාජවංශය)
- වික්‍රමාදිත්‍ය – චන්ද්‍රගුප්ත ii(ක්‍රි.ව.376 – 415)(ගුප්ත රාජවංශය)
- විචිත්ත චිත්ත – පළමුවන මහේන්ද්‍රවර්මන්(ක්‍රි.ව.600 – 630) පල්ලව රජු.
- විශ්වස්‍ය භුවනස්‍ය රාජා – වෛදික රජවරුන්ගේ විරුදයකි.
- වීමා කැඩ්ෆයිසස් – සර්වලෝක ඊෂ්වර,මහේෂ්වර (යු – එ – චී ගෝත්‍රය පසුව කුෂාණ)
- වීරනාරායන – පළමු පරාන්තක චෝළ රජු(ක්‍රි.ව.907 – 953)
- වීර – පළමු ශාතකර්ණී රජු
- වෛදික රජවරුන්ගේ විරුද – විශ්වස්‍ය භුවනස්‍ය රාජා
- ශාතකර්ණී I රජු – වීර, ශූර, අප්‍රතිහත ඡත්‍ර, දක්ෂිණාපථපති.(දක්ෂිණාපථනාථ)
- ශිලාධිත්‍ය – හර්ෂවර්ධන රජු(ක්‍රි.ව. 606 – 647)(පුෂ්‍යභූති වංශය)
- ශුරශුලාමනී – පළමු පරාන්තක චෝළ(ක්‍රි.ව.907 – 953)
- ශූර – පළමු ශාතකර්ණී රජු
- ශෙන්දන් – වානවන්
- ශ්‍රේණිය- බිම්බිසාර රජු
- සකල උත්තරාපථනාථ – හර්ෂවර්ධන රජු(606 – 647) ( පුෂ්‍යභූති වංශය)
- සකලෝත්තරාපථනාථ – හර්ෂවර්ධන රජු(606 – 647) ( පුෂ්‍යභූති වංශය)
- සත්‍යග්‍රහ – දෙවන පුලකේශීන්(ක්‍රි.ව.610 – 642)(බටහිර චාලුක්‍ය වංශය)
- සමුද්‍රගුප්ත – කවිරාජ(උසස් ම කවියා)/ වික්‍රමාංක/ක්‍රීටාන්තක(කිරීටධරයින්ගේ මාරයා)
- සර්වක්ෂත්‍රාන්තික – මහා පද්මනන්ද(නන්ද වංශය)ක්ෂත්‍රියයන් විනාශ කළ යන අදහසින්
- සර්වභෞම- පශ්චාත් වෛදික යුගයේ මතුවෙමින් ආ නායකයින් භාවිත කළ විරුදයකි.
- සර්වලෝක ඊෂ්වර – වීමා කැඩ්ෆයිසස් (යු – එ – චී ගෝත්‍රය පසුව කුෂාණ)
- සිංහ විෂ්ණු රජු – අවනිසිංහ. පොළවට අධිපති සිංහයා යන අරුත දෙන මේ විරුදය පල්ලව වංශයේ සිංහ විෂ්ණු රජු භාවිතකළේ ඔහු චෝළ පාණ්ඩ්‍ය හා කේරළ ප්‍රදේශ අල්ලාගත් නිසා ය.
- සිංහවික්‍රම – චන්ද්‍රගුප්ත ii(ක්‍රි.ව.376 – 415)(ගුප්ත රාජවංශය)
- සුංගම් තවිර්ත – පළමු කුලොත්තුංග රජු (තොටුපළ බදු අහෝසි කළ තැනැත්තා යන අරුතින්)
- සේනිය – බිම්බිසාර රජු(ක්‍රි.පූ.542 – 490) (ප්‍රබල සේනාවක හිමිකරුවෙකු වූ නිසා)(හර්යංක වංශය)
- හර්ෂවර්ධන රජු(ක්‍රි.ව.606 – 647) – ශිලාධිත්‍ය, මහාරාජ, රාජපුත්‍ර, සකලෝත්තරාපථනාථ, මගධරාජ
- හින්දුස්ථානි තැනිතලාව=අධිරාජ්‍යවාදයේ තොරණ
