කූටාගාර

පරණි දඹදිව ගෘහනිර්මාණ ශිල්පීන්ගේ සුවිශේෂ නිර්මාණයකි. ‘කුළාර’ යනු ද එයමය. කූටාගාරයක් පිළිබඳව මුලින් ම සඳහන් වන්නේ රාමායනයේ ය. එයට නුව කූටාගාරය යනු ස්ත‍්‍රීන්ගේ ක‍්‍රීඩාගෘහය යි. එය නිවසක මුදුනේ තනනු ලබන්නකි. ආරක්‍ෂිත කුඩා ගෘහය යන අදහස ද දෙයි. කූටාගාරසාලා නමින් ප්‍රකට වූ කුටියක් බුදුරදුන් සිය කුටිය කොට වාසය කළ වග සාරත්තදීපනී ටීකාවට අනුව සිතිය හැක. සමන්තපාසාදිකා, පපඤ්චසූදනී, සුමංගල විලාසිනි, මනෝරථපූරණී, උදානට්ඨකථා ආදී ග්‍රන්ථයන් හි ද කූටාගාරය ගැන සඳහන් වේ. මේවාට අනුව විමසා බැලූ කල කැණිමඬලක් සහිතව ටැම් මත්තෙහි කළ ප්‍රාසාදයට ‘කූටාගාරය’ නම ලැබී ඇත. මෙය චතුරස‍්‍රාකාරව ද වෘත්තාකාරව ද ඉදිකරන්නට ඇත. කෙසේවෙතත් කූටාගාරය යනු ප්‍රාසාදයක කොටසක් මිස තනි ගොඩනැගිල්ලක් නොවන වග පැහැදිලිය.  අමාවතුරෙහි 150, 194, 195, 265, 276, 277 ආදී පිටු බලන්න. (කෝදාගොඩ ඤණාලෝක සංස්කරණය 2004)