කැබිනට් සහ ජනාධිපති ආණ්ඩුක්‍රම ආකෘති අතර වෙනස්කම්

කැබිනට් සහ ජනාධිපති ආණ්ඩුක්‍රම ආකෘති අතර වෙනස්කම්

පිළිතුරේ අන්තර්ගත විය යුතු ප්‍රධාන විෂය කරුණු:

• ආණ්ඩුක්‍රම දෙක කෙටියෙන් හැඳින්වීම.
• ඒවා අතර වෙනස්කම් හඳුනාගෙන, විස්තර කිරීම.

1. ජනාධිපති ආකෘතියේ ආණ්ඩුවක ප්‍රධාන ලක්‍ෂණය වන්නේ එහි ව්‍යවස්ථාදායකය සහ විධායකය වෙනස් ආකාරයෙන් සම්භවය වීම හා වෙනස්ව පැවතීම යි. පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමය මත පදනම් වන කැබිනට් පද්ධතියක දී විධායකය උත්පාදනය වන්නේ ව්‍යවස්ථාදායකය තුළින්මය. එම නිසා එම ආයතන දෙකම සතුව ඇත්තේ එකම ප්‍රභවයකි.
2. ජනාධිපති ක්‍රමයක දී බලතල වෙන් කිරීමේ මූලධර්මය ක්‍රියාත්මක වෙයි, විශේෂයෙන් ම ව්‍යවස්ථාදායකය සමඟ විධායකය අතර ආයතනික බෙදීමක් සිදුවෙයි.

• කැබිනට් ආකෘතියේ දී එවැනි දැඩි බලතල වෙන් කිරීමක් නොපවතී. දේශපාලන විධායකය ව්‍යවස්ථාදායකසේ ම අංගයකි. ජනාධිපති ක‍්‍රමය තුළ, විධායකය ව්‍යවස්ථාදායකයේ ස්වාධීනව පවති. විධායකය ව්‍යවස්ථාදායකයට වගවීමක් ද නැත. කැබිනට් ක්‍රමයක, විධායකය සාමූහිකව ව්‍යවස්ථාදායකව වගකිව යුතුය.

1. ජනාධිපති ක්‍රමයක දී, විධායකයේ සාමාජිකයන් ව්‍යවස්ථාදායකයේ සාමාජිකයෝ නොවෙති. එහෙත් කැබිනට් ක්‍රමයක දී, දේශපාලන විධායකයේ සාමාජිකයන් තෝරා ගැනෙනුයේ ව්‍යවස්ථාදායකය තුළින්මය.
2. ජනාධිපති ක්‍රමයක දී විධායකය ව්‍යවස්ථාදායකයෙන් ස්වාධීනය. විධායකය ව්‍යවස්ථාදායකයට වගකීම පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමයේ ඇති ක්‍රමයට වඩා වෙනස් ය. පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමයේ ඇත්තේ අගමැති ඇතුළු කැබිනට් මණ්ඩලය සාමූහිකව වගකීමයි. ජනාධිපති ක්‍රමයේදී ඇමතිවරුන් ව්‍යවස්ථාදායකයට වග කියන්නේ තනි තනිවය.
3. කැබිනට් ආණ්ඩුක්‍රමයක ආණ්ඩුවේ නායකයා වන්නේ අගමැති වරයාය. සමහර ජනාධිපති ක්‍රමවල අගමැති කෙනෙකු නැත. ජනාධිපතිවරයා ආණ්ඩුවේ විධායක ශාඛාවේ ප්‍රධානියාය. මෙය ඇමරිකාවේ ඇති ක‍්‍රමයයි.

• ජනාධිපති ක්‍රමයක, රාජ්‍යයේ නායකයා වන ජනාධිපතිවරයා සෘජුව මහජන ජන්දයෙන් තෝරා පත්කර ගනු ලැබෙති. කැබිනට් ක්‍රමයක් තුළ, රාජ්‍ය නායකයා, එක්කෝ බ්‍රිතාන්‍යයේ මෙන් උරුමයෙන් පත්වෙයි. අනෙකුත් සියලු කැබිනට් ආණ්ඩුවල රාජ්‍ය නායකයා නාමකරණයෙන් පත් කරනු ලැබෙති.